Eğer bir serbest meslek erbabıysanız serbest meslek faaliyetleri göstererek hizmet verdiğiniz tüm işler için serbest meslek makbuzu (SMM) kesmelisiniz. Peki, SMM’yi artık elektronik ortamda da hazırlayıp iletebileceğinizi, zamandan ve maliyetten tasarruf ederek işlemlerinizi daha verimli hale getirebileceğinizi biliyor muydunuz? Bu yazımızda e-SMM’yi, avantajlarını, neden ve nasıl kullanılacağını anlatacağız.

e-SMM Nedir? Serbest Meslek Makbuzundan Nasıl Farklıdır?

e-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM), serbest meslek erbapları tarafından elektronik ortamda düzenlenen ve dijital olarak saklanan bir belgedir.
Geleneksel serbest meslek makbuzundan farkı, kağıt yerine dijital ortamda oluşturulması, elektronik olarak imzalanması ve Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) sistemlerine kaydedilmesidir.

Kimler e-SMM Kullanmak Zorundadır?

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen kurallara göre, serbest meslek erbapları belirli koşulları sağladıklarında e-SMM kullanmak zorundadır. Özellikle 2020 itibarıyla yıllık brüt kazancı belirli bir seviyeyi aşan tüm serbest meslek sahipleri e-SMM sistemine geçmekle yükümlüdür. Bu kapsama giren meslek grupları arasında doktorlar, avukatlar, mühendisler, mali müşavirler ve diş hekimleri gibi serbest çalışanlar yer almaktadır.

e-SMM’nin Özellikleri Nelerdir?

e-SMM’nin başlıca özellikleri şöyle:

• Değerli evrak statüsündedir.
• Ücret tahsili yaptığınızı ispatlar.
• Fatura ve fiş muadilidir.
• Vergi dairesinde mükellefiyet açtırdıktan sonra kullanılmaya başlanır.
• Hizmet sunumu ve tahsilat gerçekleştiği anda kesilir.
• Yalnızca gerçek usulde gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olanlara düzenlenir.
• İki nüsha olarak doldurulup aslı müşteriye verilir.
• Serbest meslek erbabı tarafından mesleki faaliyetlerine ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre düzenlenir.
• Kağıt serbest meslek makbuzu ile tamamen aynı yasal niteliklere sahiptir.
• Dijital olarak muhafaza ve ibraz edilebilir.
• Gelir İdaresi Başkanlığı’na (GİB) elektronik ortamda raporlanır.

e-Serbest Meslek Makbuzuna Nasıl Başvurulur?

Serbest meslek erbaplarının dijitalleşen vergi süreçlerine uyum sağlayabilmesi için e-SMM sistemine geçiş yapmaları gerekmektedir.

e-Serbest Meslek Makbuzu Başvuru Yöntemleri

e-Serbest Meslek Makbuzu başvurusu yapmak isteyen serbest meslek erbapları için birkaç farklı yöntem mevcuttur. Başvuru süreci, işletmenin büyüklüğüne ve ihtiyacına göre değişebilir.

Özel Entegrasyon Yöntemi

Özel entegrasyon yöntemi, özel entegratör firmalar aracılığıyla e-SMM düzenlenmesini sağlar. Bu yöntem büyük hacimli belge düzenleyenler için avantajlıdır ve profesyonel destek sunar.

GİB Portalı Yöntemi

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sunduğu ücretsiz GİB Portalı üzerinden e-SMM kesilebilir. Küçük ölçekli işletmeler ve bireysel kullanıcılar için uygun bir çözümdür.

Doğrudan Entegrasyon Yöntemi

Bu yöntem, işletmelerin kendi yazılım sistemleri ile GİB sistemine doğrudan bağlanması anlamına gelir. Büyük ölçekli işletmeler tarafından tercih edilir.

e-Serbest Meslek Makbuzu’na Geçiş Yapmak için Mali Mühür Gerekir mi?

Evet, e-SMM’ye geçiş yapmak isteyen serbest meslek erbaplarının mali mühür veya elektronik imza (e-İmza) sahibi olmaları gerekmektedir. Mali mühür firmalar için zorunluyken şahıs işletmeleri için e-İmza da yeterli olabilir.

e-SMM Uygulamasına Geçerek Hangi Avantajlara Sahip Olursunuz?

Bu avantajları şöyle sıralayabiliriz:

• Fiziksel makbuz düzenleme ve saklama ihtiyacını ortadan kaldırır.
• Vergi uyumluluğunu artırır ve denetimleri kolaylaştırır.
• Maliyetleri azaltır ve operasyonel verimliliği artırır.
• Hızlı ve kolay erişim imkanı sunar.
• Çevre dostu bir alternatif sunarak sürdürülebilirliği destekler.

e-SMM Nasıl Hazırlanır ve Kesilir?

e-SMM kesmek için;

• Serbest meslek erbabı ile müşterinin adı, soyadı, vergi dairesi, VKN ya da TCKN’sini ve adres bilgilerini yazmalısınız. ,
• Belgeye ayrıca, düzenlenme saat ve dakikayı da ekleyerek düzenlenme tarihi girmelisiniz.
• Vergi detaylarını da içerecek alınan paranın miktarını da yazdıktan sonra

e-SMM’ye Hangi Bilgileri Eklemelisiniz?

Bu bilgileri şöyle listeleyebiliriz:

• Makbuzu düzenleyen kişinin adı, soyadı ve vergi kimlik numarası
• Hizmet alan kişinin adı, soyadı veya unvanı
• Vergi kimlik numarası veya T.C. kimlik numarası
• Hizmetin türü ve açıklaması
• Ödenecek tutar ve KDV dahil toplam tutar
• Düzenleme tarihi ve makbuz numarası
• Elektronik imza veya mali mühür bilgisi

e-SMM Nasıl Hesaplanır?

e-SMM hesaplaması brüt hizmet bedeli üzerinden belirli vergi oranlarının uygulanmasıyla yapılır.
Öncelikle sunulan hizmetin toplam brüt ücreti belirlenir.

• Brüt tutar üzerinden gelir vergisi (stopaj) kesintisi yapılır. Bu oran %20 olup hizmet türüne göre değişiklik gösterebilir. Örneğin brüt tutar 1.000 TL ve stopaj oranı %20 ise, stopaj tutarı 1.000 TL x %20 = 200 TL olacaktır.
• Brüt tutardan stopaj kesintisi çıkarıldığında, elde edilen tutar net ücreti gösterir.
• Brüt tutar üzerinden KDV hesaplanır.
• Net ücrete KDV eklenerek müşteriden tahsil edilecek toplam tutar bulunur.
• Hesaplama sonrasında, e-SMM muhasebe kaydı oluşturulur.

e-SMM Nasıl Sorgulanır? Sorgulamada Nelere Dikkat Edilmeli?

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın e-Serbest Meslek Makbuzu sorgulama ekranı üzerinden e-SMM’lerin doğruluğunu kontrol edebilirsiniz. Makbuzun tarih, tutar ve vergi numarası gibi bilgileri ile uyuşup uyuşmadığı dikkatlice incelenmelidir.

e-SMM Düzenlememenin Cezası Nedir?

Vergi Usul Kanunu’na göre, e-SMM düzenlemesi zorunlu olduğu halde düzenlemeyen veya yanlış düzenleyen kişilere idari para cezası uygulanabilir.
Bu cezalar kesilmeyen her makbuz başına belirlenen oranlarda değişiklik gösterebilir ve işletmeler için mali yükümlülük yaratabilir.

e-Serbest Meslek Makbuzu Nasıl İletilir?

Elektronik serbest meslek makbuzları;

• GİB Portalı üzerinden otomatik olarak alıcıya gönderilebilir.
• Özel entegratör sistemleri aracılığıyla iletilebilir.
• PDF formatında e-posta ile müşteriye gönderilebilir.

e-Serbest Meslek Makbuzu Nasıl Muhafaza Edilir?

Elektronik serbest meslek makbuzları, GİB sistemlerinde saklanmaktadır. Ayrıca, kullanıcılar kendi arşivlerinde dijital olarak muhafaza edebilir ve gerektiğinde çıktısını alarak yedekleyebilirler. Vergi mevzuatına uygun olarak en az 5 yıl süreyle saklanması gerekmektedir.