Tevkifat ve tevkifatlı fatura nedir? Kimler tevkifat yapar? Tevkifat faturası nasıl kesilir? Tevkifat uygulamasına dair sorularınızın cevabı bu yazıda.

Tevkifat Ne Demek?

TDK, tevkifat sözcüğünü “para konusundaki kesintiler” olarak tanımlar.
Vergi açısından bakınca tevkifat kelimesinin bölüşme ve kesinti yapma anlamına geldiğini görürüz. Devlet, alacağı Katma Değer Vergisi’ni sadece satıcıdan almaz, onun yerine alıcı ve satıcı arasında bölüştürüp ödemenin daha düzenli olmasını sağlar.

Tevkifat Çeşitleri Nelerdir?

Tevkifat türlerine birlikte göz atalım:

Gelir Vergisi Tevkifatı

Gelir Vergisi Kanunu, 94. maddesinde gelir türlerini sayar. Bunun üzerinden Bakanlar Kurulu’nun belirlediği oranlarda kesinti yapılır. İşte bu gelir vergisi tevkifatıdır.
Gelir vergisi tevkifat oranları, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB)
Gelir Vergisi Tevkifat Oranları
sayfasından öğrenilebilir.

22 Aralık 2024 tarihi itibarıyla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde yer alan tevkifat oranları ile ilgili olarak, %10 oranı %15 olarak değiştirilmiştir.

KDV Tevkifatı

Yasada belirlenmiş malların alım satımı veya hizmet bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin alıcılardan bazen tamamı bazen kanunda belirlenmiş oranda kesinti yapılarak satıcı yerine vergi dairesine (vergi sorumlusu sıfatıyla) beyan edilip ödenmesi, KDV tevkifatıdır.

Kurumlar Vergisi Tevkifatı

Kurumlar vergisi tevkifatı, kurumların belirli ödemeler üzerinden yaptıkları vergi kesintisidir.
Kurumların tam mükellef (Türkiye’de yerleşik) veya dar mükellef (Türkiye’de yerleşik olmayan ancak Türkiye’den gelir elde eden) kişi veya işletmelere yaptıkları ödemeler üzerinden kesinti yapılır.
Kurumlar vergisi tevkifatı, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. ve 30. maddelerinde düzenlenmiştir. Bu maddelere göre belirli kazanç ve iratlar üzerinden ödeme yapan kurumlar tarafından kanunda belirtilen oranlarda kesinti yapılır ve bu tutar vergi dairesine ödenir.
22 Aralık 2024 tarihi itibarıyla 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. maddesinde belirtilen vergi kesinti oranlarında, %10 oranı %15 olarak güncellenmiştir.

e-Ticaret Tevkifatı Nedir?

E-ticaret tevkifatı, Türkiye’de elektronik ticaret faaliyetlerinde bulunan hizmet sağlayıcılarıyla yapılan mal satışı ve hizmet ifalarına ilişkin ödemeler üzerinden uygulanan vergi kesintisidir. Bu kesinti, aracı hizmet sağlayıcıları veya elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları tarafından gerçekleştirilir ve tevkifat oranı %1 olarak belirlenmiştir.
1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olacak bu uygulamanın detaylarını inceleyelim:

• Kimler Tevkifat Yapacak?: Elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarıyla mal veya hizmet temini yapan aracı hizmet sağlayıcıları veya elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcıları, bu ödemeler üzerinden tevkifat yapma yükümlülüğüne sahiptir.
• Kimlerden Tevkifat Yapılacak?: Elektronik ticaret hizmet sağlayıcıları, yani e-ticaret platformlarında mal veya hizmet sunan gerçek veya tüzel kişilerden, kendilerine yapılan ödemeler üzerinden tevkifat yapılacaktır.
• Tevkifat yoluyla kesilen vergiler, mükelleflerin gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde hesaplanan vergilerden mahsup edilecektir.

Hangi İşlemlere Tevkifat Uygulanır?

Her hizmet veya ürün satışında tevkifat yapılmaz. Bakanlar Kurulu’nun belirlediği üzere tevkifat oranının uygulanabileceği bazı işlemler vardır.
Bunlardan bazıları yapım işleri, bu işlerle ilgili mühendislik-mimarlık hizmetleri, temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri, özel güvenlik hizmetleri, makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tamirat, bakım ve onarım hizmetleri, yemek servisi, danışmanlık ve denetim hizmetleri, yapı denetim hizmetleri, servis taşımacılığı ve ticari reklam hizmetleridir.

Kimler Tevkifat Yapabilir?

Şu maddelerin kapsamına girenler, tevkifat yapabilir:

• Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler, köyler ve teşkil ettikleri birlikler
• Döner sermayeli kuruluşlar
• Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları
• Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları
• Bankalar
• Kamu iktisadi teşebbüsleri
• Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar
• Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil tüm borsalar
• Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına veya birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler
• Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören şirketler

Tevkifatlı Fatura Nedir?

Tevkifatlı fatura, hesaplanan KDV tutarının satıcı ve alıcı arasında paylaştırıldığı faturadır. Normal ve irsaliyeli faturadan farksız olan tevkifatlı faturada, faturanın konusu olan vergi, alıcı ve satıcı arasında bölüştürülüp ikisinden de alınır.

Tevkifatlı Fatura Nasıl Hesaplanır?

Tevkifat oranlarının sektörden sektöre değişiklik göstermesinden ötürü tevkifatlı fatura hesaplanabilmesi için orana göre işlem yapılması gerekir. Günümüzde Bakanlar Kurulu tarafından belirlenmiş genellikle 3/10, 9/10 aralığında olan tevkifat oranları vardır. Doğru hesaplama işlemi yapabilmek için yasanın ilgili bölümüne bakılması gerekir. Yazımızın ileriki bölümlerinde sektörlere göre belirlenmiş tevkifat oranlarını bulmanız mümkündür.

Örneğin 5/10 oranı için bir tevkifatlı fatura hesaplaması yapalım:

Bir ürünün vergiler hariç fiyatının 2.000 TL olduğunu düşünelim. Bu ürünün faturasına da %20 oranında KDV yansıdığını ve yansıyan verginin miktarının 400 TL olduğunu farz edelim. 2.400 TL’lik toplam tutarın 400 TL’lik vergisini, faturanın 5/10 oranında olması nedeniyle satıcı ve alıcı tarafından yarı yarıya ödenir.

Tevkifat Oranları Nedir?

Güncel tevkifat oranları, aşağıda listelenmektedir:

• Yapım işleri ve bu işlerle beraber yapılan mimarlık, mühendislik ve etüt, proje hizmetleri 3/10
• Demirbaş, makine, teçhizat ve taşıtların onarım, bakım ve tadilatları 5/10
• Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işleri, ve bu işlere aracılık hizmetleri 5/10
• Servis taşımacılığı hizmetleri 5/10
• Baskı ve basım hizmetleri 5/10
• Yemek servis ve organizasyon hizmetleri 5/10
• 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alanların hizmet alımları 5/10
• Orman işletme müdürlüklerine verilen hizmetler (orman ve ağaç ürün teslimleri) 5/10
• Basın ilan hizmetleri 5/10
• Bakır, çinko ve alüminyum ürünlerinin tesliminde 7/10
• Çevre, temizlik, ve bahçe bakım hizmetleri 7/10
• Külçe metal teslimleri 7/10
• Danışmanlık, plan, proje, etüt, denetim hizmetleri 9/10
• İşgücü temin hizmetleri 9/10
• Yapı denetim hizmetleri 9/10
• Turistik mağazalara verilen müşteri bulma hizmetleri 9/10
• Spor kulüplerinin yayın, reklam ve isim hakkı gelirlerine konu işlemleri 9/10
• Hurda atık teslimi 9/10
• Metal, plastik, lastik, kauçuk, kağıt, cam hurda ve atıklardan elde edilen hammadde teslimi 9/10
• Pamuk, tiftik, yün, ham post ve deri teslimi 9/10